DAF YA-126
De YA-126 is een lichte, militaire vrachtauto geproduceerd voor de Nederlandse krijgsmacht door de Nederlandse vrachtautofabriek DAF.
Algemeen
In de jaren vijftig van de 20e eeuw ontstond bij de Koninklijke Landmacht de noodzaak om het rijdend materieel te vervangen. De tot dan toe gebruikte voertuigen waren na de Tweede Wereldoorlog door de Landmacht tweedehandsverkregen via het MDAP uit de voertuigdumps van de Geallieerden, maar doordat deze voertuigen een mix van Engelse en Amerikaanse voertuigen was, bleken onderhoud en aanvoer van reservedelen een logistiek probleem en standaardisatie was daarom noodzakelijk.
Op 20 december 1951 ontving DAF een grote regeringsorder van 175 miljoen gulden[1] voor de levering van, in eerste instantie,[2] 3.600 stuks voertuigen aan de Koninklijke Landmacht.[3]
Er werden twee verschillende voertuigen ontwikkeld: de YA-318/328 en de hier beschreven DAF YA-126, waarvan er totaal 3.496 stuks gebouwd en geleverd zijn.
De YA-126 was bedoeld ter vervanging van de Dodge “Beep” WC 51 die werd gebruikt voor het transporteren van zes personen met hun uitrusting en waarvan ook een ambulanceversie bestond.[4] De waarde van de 126 bedroeg 25.000 gulden.[5]
Typeaanduiding YA-126
In soldatentaal had de YA-126 de bijnaam eentonner, maar ook kortweg Wep (afk. van (en) weaponcarrier: (nl) wapendrager).
De officiële typeaanduiding (YA-126) is op de volgende manier samengesteld;
Y = militair voertuig
A = algemeen,
1 = laadvermogen in tonnen,
2 = de serie,[6]
6= het aantal, draaiende, wielenIn dit geval zes omdat de twee hooggeplaatste reservewielen meegeteld worden, daar deze vrijdraaiend gemonteerd zijn en als nevenfunctie dienen als zg. “steunwielen”.
Van deze totaal zes wielen worden op de weg alleen de twee achterwielen aangedreven en in het terrein vier wielen via de extra inschakelbare voorwielaandrijving.
De Wep was voorzien van de, door Hub van Doorne gepatenteerde, H-aandrijving.
Uitvoeringen
De Wep is geleverd/omgebouwd als:
- Vrachtauto Algemeen: de standaard weapon carrier.
- Ambulance YA126 GWT (gewonden transport), voorzien van een gesloten opbouw.Het chassis was hiertoe verlengd middels een met bouten bevestigd verlengstuk. De GWT was voorzien van kachels voor- en achterin, hetgeen bijzonder is want een normale Wep was niet voorzien van verwarming.
- Radiowagen met huif.
- Radiowagen met stalen opbouw.In 1979 zijn 296 stuks (algemene vrachtauto) Wep’s omgebouwd tot YA-126 EZB (Enkelzijbandmodulatie) en 176 stuks tot YA-126 FM (Frequentiemodulatie .
- Werkplaatsauto met verhoogde huif.
- Brandweerwagen. Er is een beperkt aantal (wellicht 8) DAF YA126-voertuigen in gebruik genomen als brandweerwagen door Defensie. Zo is door Defensie een Ambulance YA126 als uitgangspunt genomen om een commandowagen voor de brandweer in te richten (militair kenteken: KL-82-23, bouwjaar: 1958) voor (vermoedelijk) de vliegbasis in Twente (1958 of later?) en later in Stroe (vanaf 1987). In 1999 is deze brandweerwagen door De Domeinen verkocht en is nu in particulier bezit. Verder heeft de Landmacht een Wep omgebouwd tot brandweerwagen (militair kenteken: KL-76-45, bouwjaar: 1959) voor de basis in Dongen (569-TD herstelwerkplaats). Bekende militaire kentekens van brandweerwagens: KL-55-63 (1958), KL-61-49, KL-75-88, KL-76-45 (1959), KL-80-26, KL-82-23 (1958). Het kenteken KL-79-33 is gebruikt op een modelauto van de brandweerwagen KL-82-23, maar de KL-79-33 is in werkelijkheid een groene ambulance.
Technische gegevens
Afmetingen en gewichten
Hoogte: 2180 mm
Hoogte Knock-down: 1820 mm
Lengte: 4550 mm
Breedte: 2100 mm
Gewicht: 3400 kg
Laadvermogen: 1000 kg
Max. totaal gewicht: 4400 kg
Max. voorasdruk: 2100 kg
Max. achteras: 2300 kg
Prestaties
Max. snelheid op de weg: 80 km/h
Brandstofverbruik op de weg: 1:3 km
Actieradius op de weg: 500 km
Draaicirkel: 14,28 meter
Klimvermogen: 65%
Waadvermogen: 76 cm
Bodemvrijheid: 42 cm
Productieaantallen
1951
type: prototypes 1 en 2 (Ook wel YA-116 genoemd, doch dit is niet correct)aantal: 2 stuks
geen landmachtkentekens, maar beide voertuigen werden op de openbare weg voorzien van of het handelarenkenteken FH-03-06 of het Provinciale kenteken N-78244.nb: Beide voertuigen zijn nooit aan de Koninklijke Landmacht geleverd maar, na de beproevingen, in dienst genomen bij de bedrijfsbrandweer van de DAF-fabriek.
1953
type: Wep zonder lier
aantal: 2 stuks
kentekens: KL-50-02 en KL-50-03
1954
type: Wep zonder lier
aantal: 8 stuks
kentekens: KL-50-04 / KL-50-06 / KL-50-08 / KL-50-09 / KL-50-10 / KL-50-11 / KL-50-13 / KL-50-14.
1955/1958
type: Wep zonder lier
aantal: 1.002 stuks
kentekens: van KL-50-15 t.m. KL-60-16
type: Prototype Ambulance
aantal: 1 stuk
kenteken: KL-60-17
type: Wep zonder lier
aantal: 188 stuks
kentekens: van KL-60-18 t.m. KL-62-05
type: Wep met lier
aantal: 596 stuks
kentekens: van KL-62-06 t.m. KL-68-01
1957/1958
type: Ambulance
aantal: 499 stuks
kentekens: van KL-79-02 t.m. KL-84-00
1958
type: Wep zonder lier
aantal: 1.100 stuks
kentekens: van KL-68-02 t.m. KL-79-01
1959
type: Wep zonder lier
aantal:100 stuks
kentekens: van KO-89-70 t.m. KO-90-69
Totaal 3.496 stuks, waarvan 500 stuks ambulance (incl. het prototype) en 472 stuks in 1979 omgebouwd tot radiowagen.
Opvolging
De Wep werd vanaf 1980 gefaseerd vervangen en in 1997 was er geen Wep meer in dienst, ook niet meer in de mobilisatiecomplexen.
Voor de Wep is geen directe opvolger aan te wijzen, deels omdat de organisatiestructuur van de landmacht gewijzigd is in de jaren en deels omdat de opvolger van de Jeep, de 110″ Land Rover meer toepassingsmogelijkheden biedt dan de Jeep. Voor een aantal taken is de WEP dus opgevolgd door de Land Rover en voor een aantal andere taken door de DAF YA 4440 / 4442
Veel Wep’s zijn via de Dienst Domeinen aan burgers verkocht en zijn een geliefde hobby-auto. Vooral omdat hij met een (klein) rijbewijs-B bereden mag worden.
[Basistekst: Wikipedia, alleen de tekst hierboven vallend onder de CC-BY-SA-3.0 (de foto’s niet)]