DefensieFotografie

Landmacht, Luchtmacht en Marine in beeld

Munitiemagazijn type B

Munitiecomplex Donderen (Tynaarlo)

Het munitiecomplex Donderen is sinds 2010 niet meer van Defensie. Het complex wordt nog heel goed door de nieuwe eigenaren behouden.

Snelle gegevens

Adres: Norgerweg 219, 9331 TZ Donderen
Coördinaten: 53°04’59.3″N 6°30’26.1″O (53.083151, 6.507236)
Soort complex: Munitiecomplex
Objectcode: 12A02
Perceelgrootte: 24,1 hectare

Locatie

Hieronder zie je de verschillende plattegronden van het complex.

Oorspronkelijk gebruik

Samenstelling

De meeste gebouwen zijn in 1961 gebouwd. De dienstwoningen stammen uit 1989.
Het complex bestaat uit:

  • 2 dienstwoningen
  • 1 wachtgebouw van 191 m²
  • 1 werkplaats van 160 m²
  • 14 munitiebunkers van 203 m² (type A)
  • 5 munitiebunkers van 99 m² (type B)
  • 4 munitiebunkers van 31 m² (type C)
  • 1 magazijn / stalling van 31 m²
  • 1 trafogebouw van 9 m² bruto vloeroppervlak

Een aantal van de bunkers is voorzien van een gedeeltelijke omwalling en rond alle bunkers is een bliksemafleiding geplaatst bestaande uit 4 hoge palen met daartussen gespannen draden.
Alle gebouwen op het terrein zijn voorzien van elektra. Het wachtgebouw en het onderhoudsgebouw zijn voorzien van stromend water. In het wachtgebouw is een combiketel geplaatst die het wachtgebouw en het onderhoudsgebouw verwarmd.

Plattegrond en beschrijving munitiemagazijncomplex Donderen
Bron: Ontwerp projectbesluit Gebruikswijziging voormalig MMC Donderen, gemeente Tynaarlo

1961: Munitierenovatie

Tafereel Donderen
Carrière van de dpl. soldaat Likkel Foto: Lambert LikkelDe carrière van de dpl. soldaat Likkel,
hier op het complex Donderen
Foto: Lambert LikkelCarrière van de dpl. soldaat Likkel Foto: Lambert Likkel

In 1961 was de 566 TD Munitie Renovatie Compagnie, afd. Raketten, werkgroep Donderen onder leiding van de SM van Opbroek actief op Donderen. Het personeel was gelegerd in de Johan Willem Friso kazerne in Assen. Zij hielden zich bezig met het renoveren van de Honest John raketten MGR-1A (voorheen M31) met een gewicht van 2720 kilo en een bereik van 25 kilometer. Men maakte meestal van 2 motoren 1 degelijke raketmotor. De raketten waren namelijk als deklading uit de USA gekomen, bij sommige stond het zeewater erin.
Als de lanceergroep op oefening naar de Lünenburger Heide was geweest, kregen zij vaak een aantal motoren retour die niet gelanceerd konden worden. Ook moesten zij kruitinspecties op de raketmotoren uitvoeren die in de diverse magazijnen op het complex waren opgeslagen. Aan de kopkant van zo’n magazijn was een aarden wal. Als een motor zou ontbranden deze in de wal tot stoppen gebracht kon worden.

1977: Overval

Op 25 mei 1977 was Nederland in de ban van de treinkaping bij De Punt en de gijzeling in de school in Bovensmilde. Het gevoel van machteloosheid bij het Nederlandse volk werd door twee mensen omgezet in daden: zij besloten het complex Donderen te overvallen en wapens buit te maken. Aan het hek maakten ze echter zoveel herrie dat ze daarbij door de adjudant G.G.J. Wildeman ontdekt werden. In zijn dienstwoning van het complex werd hij daarna een uur gegijzeld. Zijn vrouw slaagde er uiteindelijk in via het slaapkamerraam te ontsnappen en de Marechaussee te waarschuwen. Hierna werden de twee ongewapende mannen overmeesterd.

Recente situatie

Mei 2021

Het complex is in 2010 verkocht als onderdeel van PrOMT (Project Ontwikkeling Militaire Terreinen). Voor de herontwikkeling van het complex is in samenwerking met de provincie Drenthe en de gemeentes Tynaarlo en Noordenveld een publiek programma van eisen opgesteld (PPvE). Hierin is de herbestemming tot kunstlandgoed vastgelegd.

Op het kunstlandgoed moet de militaire wegenstructuur zichtbaar blijven en de gebouwen moeten in bestaande vorm, volume en locatie op het terrein aanwezig blijven. Ze mogen wel worden verbouwd en herbouwd mits aan de gestelde eisen wordt voldaan. In het noordwesten van het terrein was het mogelijk een landhuis te bouwen met een eigen ontsluitingsweg en privé-grond. In het oosten van het terrein ligt een akker die was aangekocht voor uitbreiding van het complex. Deze akker behoudt zijn agrarische functie.

Het terrein is verkocht aan de BV Donderboerkamp. Deze BV is speciaal opgericht om het terrein aan te kopen en via verhuur beschikbaar te stellen aan culturele instellingen. Het staat bekend als “cultuurlandgoed Donderboerkamp: een plek waar ruimte is voor zorg, kunst en cultuur”. De PeerGrouP en Boerderij Prins zijn de voornaamste gebruikers.

De PeerGrouP maakt theater op alle mogelijke plekken in het Noorden. Het voormalige munitiecomplex wordt vooral gebruikt als uitvalsbasis voor het locatietheater. Zo worden er decorstukken gebouwd en opgeslagen en wordt er gerepeteerd en geëxperimenteerd.

Ook de medewerkers van Boerderij Prins (Bij Prins) hebben hun plek gevonden op het voormalige militaire terrein. Medewerkers van de boerderij gebruiken munitieloodsen als plek om te werken, naar wat zij op dat moment willen en kunnen. ‘Ontwikkelen naar draagkracht’, is daarbij het motto. De medewerkers van de boerderij vinden in Donderboerkamp ruimte om hun kwaliteiten in te zetten voor datgene wat hen aanspreekt en waar hun voorliefde ligt.

December 2021

Het complex is in december 2021 bezocht. En ofschoon het in civiele handen is, is het oude karakter zeer goed bewaard gebleven. Bijna alle gebouwen zijn in gebruik. De verbouwingen met bijvoorbeeld kozijnen en deuren zijn zo gedaan dat alle oorspronkelijke onderdelen van de gebouwen bewaard zijn. Wanneer de oorspronkelijke stalen deuren weer gesloten worden, dan is de verbouwing nog maar met moeite zichtbaar. Zelfs de bliksembeveiliging is nog in goede staat aanwezig!

Gebouwnummers

De onderstaande kaart toont de verschillende gebouwen op het complex. De oorspronkelijke gebouwnummers zijn nog op de gebouwen aanwezig. Het is niet bekend waar ooit het in het inventaris genoemde chemicaliën-magazijn heeft gelegen. Mogelijk was dit naast de garage. Ook is de bluswaterkelder niet gevonden.

Kaart gebouwnummers MMC Donderen
Gebouwnummers MMC Donderen
In rode b de brandpunten (zie de foto’s)

Gebouwen ingang

Bij de ingang van het complex aan de Norgerweg valt meteen het wachtgebouw op.
Op het bord naast het rolhek staan de huidige ‘bewoners’ genoemd:

Het ogenschijnlijke standaard wachtgebouw heeft als gebouwaanduiding het afwijkende ‘BWG’, bureel- en wachtgebouw.

Het transformatorgebouw kennen we op Donderen als ‘gebouw TG’.

Het gebouw GN ziet er uit garage. Op het overzicht van DGW&T wordt het gebouw een stalling genoemd. Het opschrift ‘Varkenshuis’ is afkomstig van een project van de PeerGrouP. Men heeft er een tijdje varkens laten scharrelen.

Het onderhoudsgebouw (gebouw OG) heeft ook stalen deuren en raamluiken. Op enige meters van het gebouw staat aan twee zijden een (explosie-bestendige) hoge houten en met grond/zand gevulde schutting.
Naast het gebouw staat een klein houten hokje met in de deur de letters ‘ZC’ gegraveerd. Het hokje heeft geen defensie-achtergrond. Het is gebouwd als WC, vergelijkbaar met een Dixi.

Munitiebunkers A1 t/m B1

De bovengrondse munitiebunkers / munitieloodsen liggen aan zes parallelle wegen. Ze worden per stuk van west naar oost doorlopen.
Loods A3 is in gebruik door Staatsbosbeheer Kop van Drenthe. Aan de zuidoost-zijde van het complex ligt de nooduitgang.

Munitiebunkers A4 t/m A6

Opvallend aan de tweede weg is de dierenstal in A4. Daarnaast een soort van uitloopterrein of rijbak. In loods A6 is de houtwerkplaats gevestigd.

Munitiebunkers C2 t/m A8

Munitiebunkers A9 t/m B3

Munitiebunkers B4 t/m A12

Munitiebunkers A13 t/m B5

In de zuidoostelijke punt staat er met losse letters de tekst ‘een lege plek’ geschreven.

Woningen

Het complex heeft twee dienstwoningen. Afgetopte woningen zonder zolder. De woningen liggen aan de Norgerweg 221 en Norgerweg 223.

Augustus 2022

Theatergezelschap Peergroup moet verhuizen. De groep verblijft sinds 2010 op het oude munitiecomplex in Donderen, maar moet daar uiterlijk eind januari vertrekken. De eigenaar van het complex heeft nieuwe ontwikkelingsplannen en daar past Peergroup niet in.

Bronnen

Meer informatie


Laatste aanpassing: 7 maart 2023

HELP MEE! Met het onderzoek naar de MOB-complexen zoek ik soms een speld in een hooiberg. Die informatie is daarom soms summier en kan zelf (ondanks de zorgvuldigheid) onjuist zijn. Dus: heb je informatie over een complex? Omdat je er bijvoorbeeld vroeger gewerkt hebt? Omdat je er in je diensttijd geplaatst was? Of omdat je het graag wilt delen? Stuur je informatie dan alsjeblieft naar [email protected]. Bedankt.