Mobilisatiecomplex Veldhuizen (Loenen)
Ten zuiden van Apeldoorn ligt het voormalig complex Veldhuizen (Loenen). Het complex is na de afstoting ontwikkeld tot het groenste bedrijventerrein in Nederland.
Snelle gegevens
Adres: Veldhuizen 3, Loenen
Coördinaten: 52°07’53.4″N 6°01’46.4″O (52.131500, 6.029556)
Soort complex: Mobilisatiecomplex
Complexnummer: 33D03
Perceelgrootte: 14 hectare
Netto oppervlakte: 10.000m2 (type B)
Locatie
Hieronder zie je de verschillende plattegronden van het complex, van 1959 tot 2018.
Oorspronkelijk gebruik
Het complex
Het complex is gebouwd in 1955 en maakt deel uit van het cluster van mobilisatiecomplexen op de Veluwe. Er zijn 14 loodsen van 16 bij 40 meter en 2 loodsen van 25 bij 60 meter gebouwd. Volgens de overlevering werd er onderhoud gepleegd aan vrachtwagens en tanks. Daarnaast lag er een mobiel ziekenhuis opgeslagen.
Defensie heeft het complex tot 2000 gebruikt. In 2011 is het complex afgestoten waarbij de bestemming als militair terrein behouden is.
Plattegrond en opstallen
Op basis van een situatietekening uit 1959 (en de bijgewerkt versie uit 1981) weten we de gebouwnummers en -types. De gebouwnummers worden tot op de dag van vandaag gehanteerd.
Daarnaast is er ook een plattegrond uit 1994 waarin ook de kleinere gebouwen benoemd zijn. Nieuw zijn de gebouwen 32 tot en met 38. Berging 30 uit de vorige tekening is vervallen, gebouw 31, 33 en 34 zijn onbekend.
Tekeningen
Van het complex zijn veel tekeningen gemaakt. Uiteraard zijn er de bouwtekeningen uit 1955. Tot het moment van afstoten zijn er verschillende onderhoudstekeningen gemaakt die een mooi inzicht geven in de details van het complex. Klik op een tekening om deze te vergroten!
Oude foto’s
(Collectie Nederlands Instituut voor Militaire Historie)
Gebeurtenissen
In de nacht van 11 op 12 augustus 1971 was er een grote wapendiefstal op het complex. De diefstal kwam aan het licht toen het inventaris werd gecontroleerd. Uit het bijzondere opsporingsbevel van 19 augustus bleek wat er gestolen was: 7 raketten, 18 elektrische ontstekers met bijbehorende explosieven, drie geweergranaten en 16 zakken met kruit. Een deel van de buit is een week later door de politie van Epe teruggevonden in de bossen bij Vaassen (één raketwerper en drie geweergranaten). Een raketwerper werd begin november 1971 achtergelaten bij de overval op een bank in Nijmegen. Een andere raketwerper werd in een weiland gevonden. Op 17 november 1971 was de diefstal opgelost en zijn de resterende wapens zijn teruggevonden.
Naar aanleiding van deze inbraak zou de legerleiding een plan indienen voor het verbeteren van de bewaking van de complexen in Nederland.
Overige bekend geworden gebeurtenissen:
- 1978: Aanleggen parkeerstrook voor loods 5
- 1979: Renoveren van de tankbaan
- 1984: Aanleggen persluchtinstallaties in de loodsen 5 en 12 en groot onderhoud aan de tankbaan.
- 1986: Werkzaamheden uitgevoerd aan de elektrische installaties van de loodsen 7 en 22, maken van een rioolsysteem.
- 1987: Uitbreiden van gebouw 6.
- 1988: Groot onderhoud aan de gebouwen 3 t/m 6, 8 t/m 14, 16 t/m 21 en 23 t/m 30.
- 1989: Gasmeethuisje vervangen door een nieuw gebouwtje.
- 1992: Aanpassen loods 12 tot onderhoudsruimte voor wielvoertuigen.
Beheerorganisatie complex
Dit complex viel onder 930 Vzgdep “De Berkel”. Het complex was bekend onder de naam 930 Vzgloc Loenen/Veldhuizen.
301 Vzgco
Betrokken eenheden (1985)
- Eerste Legerkorps (1 Lk)
- 101 Militaire Inlinchtingendienst Compagnie RLJ
Opkomstlocatie: Loenen (Apeldoorn); opslaglocatie: Loenen / Veldhuizen
- 201 Geniegevechtsgroep (201 Gnggp)
- 223 Geniebataljon
Opkomstlocatie: Loenen (Apeldoorn); opslaglocatie: Loenen / Veldhuizen
- 223 Geniebataljon
- Legerkorps Logistiek Commando (LLC)
- 111 Legerkorpsverzorgingsbataljon (111 Lkvzg)
- Staf en stafdetachement 111 Legerkorpsverzorgingsbataljon
Opkomstlocatie: Brummen; opslaglocatie: Loenen / Veldhuizen - 14 Bevoorradingscompagnie Legerkorpsverzorgingsbataljon
Opkomstlocatie: Eerbeek; opslaglocatie: Loenen / Veldhuizen
- Staf en stafdetachement 111 Legerkorpsverzorgingsbataljon
- 114 Legerkorpsverzorgingsbataljon (114 Lkvzg)
- Staf en stafdetachement 114 Legerkorpsverzorgingsbataljon
Opkomstlocatie: Brummen; opslaglocatie: Loenen / Veldhuizen
- Staf en stafdetachement 114 Legerkorpsverzorgingsbataljon
- 101 Materieelverzorgingsbataljon (101 Matvzg)
- 104 Materieelbevoorradingscompagnie
Opkomstlocatie: Eerbeek; opslaglocatie: Loenen / Veldhuizen
- 104 Materieelbevoorradingscompagnie
- 109 Materieelverzorgingsbataljon (109 Matvzg)
- 106 Materieelbevoorradingscompagnie
Opkomstlocatie: Beekbergen; opslaglocatie: Loenen / Veldhuizen
- 106 Materieelbevoorradingscompagnie
- 124 Materieelverzorgingsbataljon
- 105 Materieelbevoorradingscompagnie
Opkomstlocatie: Eerbeek; opslaglocatie: Loenen / Veldhuizen
- 105 Materieelbevoorradingscompagnie
- 111 Legerkorpsverzorgingsbataljon (111 Lkvzg)
- 101 Geniegevechtsgroep (101 Gnggp)
- 104 Vaste Oeverbrugcompagnie
Opkomstlocatie: Klarenbeek; opslaglocatie: Loenen / Veldhuizen
- 104 Vaste Oeverbrugcompagnie
- 101 Militaire Inlinchtingendienst Compagnie RLJ
- Nationaal Territoriaal Commando (NTC)
- Provinciaal Militair Commando/Garnizoenscommando Gelderland (PMC/GC GLD)
- Kazernecommando Mobilisatiecomplex Loenen-Veldhuizen (Kazco Mobcplx Loenen-Veldhuizen)
- Provinciaal Militair Commando/Garnizoenscommando Gelderland (PMC/GC GLD)
Mobilisabele onderdelen (1993)
Overzicht mobilisabele onderdelen van de Koninklijke Landmacht waarvan het materieel was opgelegd in MOB-complex Veldhuizen.
Nationaal Logistiek Commando (NLC)
- Stafstafcompagnie Administratiecentrum 1 Lk (ststcie ADMC 1 Lk)
- 810 Transportgroep (810 Tgp)
- 813 Transportbataljon (813 Tbat)
- Stafstafcompagnie 813 tankbataljon (Ststcie 813 Tbat)
- 21 Licht Transport Compagnie (21 Lttcie)
- 22 Licht Transport Compagnie (22 Lttcie)
- 23 Licht Transport Compagnie (23 Lttcie)
- 24 Licht Transport Compagnie (24 Lttcie)
- 813 Transportbataljon (813 Tbat)
Overige eenheden
- Ststcie 500 Gnkbat
- 201 Gnkcie
- 729 Zaubuscie
- 470 MOGOS pel
- 471 MOGOS pel
- 570 MOGOS pel
Reserve componenten
- Ststcie 200 B&T bat
- 230 Mzwtcie
- 210 Boscie
- 103 Esk Kmar
- 270 Muncie
- 449 MV det Apeldoorn
- 110 Boscie
- 630 Intdep
- 280 Bevocie
- Ststcie 400 Gnkbat
- 420 Hospcie
- 421 Hospcie
- 422 Hospcie
- RGD oost
- Gzhcen Havelte/Steenwijk
- Gzhcen Ermelo/Nunspeet
- Gzhcen Apeldoorn
- 410 Divgnkcie
- 430 Zaucie
Recente situatie
Toen bekend werd dat Defensie het complex Veldhuizen (als onderdeel van PrOMT) ging afstoten, heeft de gemeente Apeldoorn hier in 2010 een structuurvisie voor geschreven. Daarbij ging men uit van een ‘bestemming wonen’ met maximaal 80 woningen in het plangebied. De ontwikkelingsopdracht was om op basis van de bestaande lay-out van een militair terrein een “eigentijds en duurzaam woonconcept te ontwikkelen. Met ruimte voor een museumboulevard”. Ambtelijke taal waarbij niet geheel duidelijk is geworden hoe zij dit in werkelijkheid voor zich zagen. Is ook minder van belang geworden want de bewoners van Loenen gaven de voorkeur aan woonwerk-combinaties (met de nadruk op werk).
Na een fors aantal jaren van leegstand is het MOB Veldhuizen in 2015 verkocht aan OG Kwadraat BV (OG staat voor van Oorspronk en Goudkuil) uit Eerbeek en in gebruik genomen als bedrijventerrein. Tegenwoordig is het terrein in handen van Zesruit BV. De beide eigenaren van Zestruit hebben het terrein in de afgelopen jaren omgetoverd tot het ‘groenste bedrijventerrein in Nederland‘.
De formele status van het terrein is op dit moment (2020) ‘militair terrein, bestemming maatschappelijk’. Sinds 2014 is er een tijdelijke vergunning verleent om het terrein in afwijking tot zijn bestemming te gebruiken voor bedrijvigheid en opslag.
De Veiligheidsregio gebruikt het terrein als oefenterrein en het Rode Kruis gebruikt het terrein als opslag en als logistiek centrum.
41DKO
De re-enactmentvereniging Dienstplicht Koude Oorlog (41DKO) heeft vanaf eind mei 2020 zijn ‘club’gebouw in Veldhuizen. Na de brand in Voorthuizen hebben ze in loods 18 een volwaardige en nette plek gekregen.
Veluwsche Stoomtrein Maatschappij
Het complex Veldhuizen ligt aan het Koningsspoor, een spoorlijn tussen Dieren en Apeldoorn. Onregelmatig rijden hier de historische treinen van de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij (VSM). De VSM is eigenaar geworden van een aantal loodsen aan de westzijde van het complex. Hierin gaan zij op termijn een spooremplacement en een rijtuigenloods ontwikkelen waar zij hun treinencollectie kunnen stallen en onderhouden. Het VSM-deel van het complex is met hekken afgescheiden van het bedrijventerrein.
Foto’s 2020
In mei 2020 is het gehele complex gefotografeerd. Zie ook de reportage ‘Het groenste mobilisatiecomplex‘. Een tweede, korter, bezoek is er samen met onze DAF YA126 in augustus 2021 gebracht.
De benamingen van de gebouwindeling van 1981 zijn gebruikt. Van de cursief aangegeven gebouwen zijn geen foto’s beschikbaar.
Gebouwen 1 tot en met 5
- Gebouw 1 – Woning (Veldhuizen 1)
- Gebouw 2 – Woning (Veldhuizen 2)
- Gebouw 3 – Verbindingsmiddelenmagazijn
- Gebouw 4 – Wacht- Bureelgebouw
De kamers in het wacht- en bureelgebouw zijn nog nagenoeg ongewijzigd ten opzichte van hun ‘actieve’ tijd. - Gebouw 5 – Voertuigenloods
Gebouw 6 tot en met 10
- Gebouw 6 – Geniewerkplaats
De voormalige geniewerkplaats is nu in gebruik door de beheerder van het complex. Voor de deur zijn MB (Puch) G-klasse. - Gebouw 7 – Benzinemagazijn
- Gebouw 8 – Onderhoudsgebouw en verbindingsmiddelenmagazijn
- Gebouw 9 – Voertuigenloods
- Gebouw 10 – Trafo- Pompgebouw
Gebouw 11 tot en met 15
- Gebouw 11 – Voertuigenloods
- Gebouw 12 – Tankloods
- Gebouw 13 – Voertuigenloods
- Gebouw 14 – Tankloods
- Gebouw 15 – Benzinemagazijn
Gebouw 16 tot en met 20
- Gebouw 16 – Voertuigenloods
- Gebouw 17 – Voertuigenloods
- Gebouw 18 – Voertuigenloods
Loods 18 wordt het nieuwe onderkomen van DKO. - Gebouw 19 – Voertuigenloods
- Gebouw 20 – Privaatgebouw, tevens gas- en zuurstofberging
Gebouw 21 tot en met 25
- Gebouw 21 – Voertuigenloods
- Gebouw 22 – Benzineloods
- Gebouw 23 – Voertuigenloods
- Gebouw 24 – Munitiemagazijn
- Gebouw 25 – Munitiemagazijn
De hoge (verhoogde) groene deuren in dit magazijn zijn pas na de militaire periode gemaakt.
Gebouw 26 tot en met 30
- Gebouw 26 – Voertuigenloods
- Gebouw 27 – Voertuigenloods
- Gebouw 28 – Voertuigenloods
- Gebouw 29 – Voertuigenloods
- Gebouw 30 – Berging
De gebouwen 26 tot en met 29 hebben schuifdeuren in plaats van de gebruikelijke sectionaaldeuren.
Gebouw 31 tot en met 35
- Gebouw 32 – Gas reduceerstation
- Gebouw 35 – Opslag BOS
De bestemming van de gebouwen 31, 33 en 34 is onbekend.
Gebouw 36 tot en met 38
- Gebouw 36 – Opslag BOS
- Gebouw 37 – Opslag chemicaliën
- Gebouw 38 – Rijwielstalling
Overige objecten
Bronnen
- Kaarten en luchtfoto’s: https://www.topotijdreis.nl/ / https://www.kadaster.nl/
- Netherlands Armed Forces Order of Battle 1985 (orbat85.nl)
- Oude foto’s en tekeningen: collectie Max van Oorspronk
Meer informatie
- Bedrijvenpark Veldhuizen – Het groenste bedrijvenpark van Nederland (veldhuizenverhuur.nl)
- Verlaten mobilisatiecomplex wordt levendig bedrijvenpark » Regiobode (regiobodeonline.nl)
- Koningin Máxima bezoekt Rode Kruis op Veldhuizen – Loenen op de Veluwe | Gelderland
Laatste aanpassing: 28 augustus 2023
HELP MEE! Met het onderzoek naar de MOB-complexen zoek ik soms een speld in een hooiberg. Die informatie is daarom soms summier en kan zelf (ondanks de zorgvuldigheid) onjuist zijn. Dus: heb je informatie over een complex? Omdat je er bijvoorbeeld vroeger gewerkt hebt? Omdat je er in je diensttijd geplaatst was? Of omdat je het graag wilt delen? Stuur je informatie dan alsjeblieft naar [email protected]. Bedankt.