Op zoek naar Oscar

Sinds begin 2023 heeft de Koninklijke Marine een team voor het gebruik van onderwater-drones, de Autonomous Underwater Vehicles (AUV’s) en Remote Operated Vehicles (ROV’s). We volgen een oefenscenario waarbij Oscar overboord is geslagen in een jachthaven. Waar is hij?

Advanced Search Equipment Team

Met de opkomst van drones is ook de Koninklijke Marine bezig met het inzetten van onbemande vaartuigen. Het gebruik van deze systemen vraagt echter steeds meer specialistische kennis en daarom heeft de Defensie Duikgroep sinds begin 2023 een speciaal team opgericht: het Advanced Search Equipment Team (ASE).

Het ASE-Team maakt gebruik van twee soorten onderwatervaartuigen: Autonomous Underwater Vehicles (AUV’s) en Remote Operated Vehicles (ROV’s). AUV’s zijn in staat om zelfstandig door het water te bewegen. Wil je meer weten over deze systemen en het ASE-Team, dan kan je het artikel ‘Autonoom onder water‘ bekijken.
In dit artikel ligt de focus op de Remote Operated Vehicles. Deze worden op afstand bediend. Via een kabel worden stroom en stuursignalen naar het vaartuig gestuurd terwijl video- en sonarbeelden via dezelfde kabel worden teruggestuurd en live op een beeldscherm worden weergegeven. Met al deze geavanceerde systemen werkt men aan een efficiëntere en effectievere zoektocht onder water.

Oefenscenario: waar is Oscar?

Er is een ongeluk gebeurd op een van de boten in de jachthaven: Oscar is overboord geslagen en is niet meer boven gekomen. Er bestaat een mogelijkheid dat Oscar onder water is beland en verdronken is. Helaas is zijn lichaam nog niet gevonden. Op basis van het convenant ‘Intensivering Civiel-Militaire Samenwerking’ (ICMS) heeft de politie de hulp ingeroepen van de Koninklijke Marine om te helpen bij de zoektocht.

Het ASE-team, dat beschikt over verschillende systemen, is naar de haven gekomen om te kijken of zij Oscar kunnen vinden. Met hun expertise en geavanceerde technologieën, waaronder sonar- en videoapparatuur, zullen ze alles in het werk stellen om het lichaam van Oscar te vinden. Het is een moeilijke situatie voor de hulpdiensten, maar de samenwerking tussen de civiele en militaire instanties zal hopelijk tot een succesvolle uitkomst leiden en bijdragen aan het vinden van Oscar. De rol van de hulpdiensten wordt gedurende de oefening waargenomen door de scenario schrijvers.

Het ASE-team oefent trouwens niet alleen met de techniek, maar werkt ook aan persoonlijke ontwikkeling. Een van de korporaals heeft vandaag de opdracht om leiding te geven aan het zoekteam en te beslissen welk systeem er wordt ingezet.

Wie is Oscar?
Varen brengt een aantal risico’s met zich mee en een van de grootste daarvan is dat iemand overboord kan vallen. Om ervoor te zorgen dat bemanningen goed voorbereid zijn op deze situatie, oefenen ze vaak met het redden van drenkelingen. De schepen van de Koninklijke Marine hebben hiervoor een handig hulpmiddel aan boord: een pop die eruitziet als een drenkeling. Deze felgekleurde pop blijft drijven aan de oppervlakte van het water, zodat bemanningen kunnen oefenen met het redden van een persoon die in het water ronddobbert.

Om aan te geven dat er iemand overboord is geslagen, kan een schip een seinvlag hijsen. Dit wordt gedaan door een seinvlag van de letter ‘O’ te hijsen. In het spellingsalfabet wordt de letter ‘O’ aangeduid als ‘Oscar’. Hierdoor heeft de pop die als drenkeling fungeert, de bijnaam ‘Oscar’ gekregen. Internationaal is hij ook bekend als ‘Dead Fred’.

Hoewel Oscar blijft drijven, weegt hij rond de 65 kilogram. Dit is ongeveer het gewicht van een echte drenkeling. Door te oefenen met het hijsen en verplaatsen van deze pop, kan de bemanning wennen aan het werken met een drenkeling in het water en zich beter voorbereiden op noodsituaties.
Speciaal voor het oefenscenario van vandaag is Oscar ontdaan van zijn drijvers en gevuld met stukken metaal. Op deze manier kan er een gezonken drenkeling gesimuleerd worden.

Pole Mounted Sonar

De Koninklijke Marine maakt gebruik van een Pole Mounted Sonar, ook bekend als de ‘Boat Mount‘ van Teledyne Blueview. Dit systeem bestaat uit een paal die aan de boeg van een schip wordt bevestigd en verticaal in het water kan zakken. De paal heeft aan de onderkant een systeem om een instrument te laten bewegen. In ons geval is daar een sonar gemonteerd.

Het sonarsysteem wordt bediend door de inzittenden van de boot en het beeld dat wordt opgevangen, wordt op een laptop weergegeven. Zo kan de bemanning onderwaterbeelden bekijken en zich beter oriënteren op wat zich onder water bevindt.

Met deze sonar is het in de haven eenvoudig om snel een gebied onder water af te zoeken vanaf de rubberboot. Het systeem is snel inzetbaar, sneller dan de ROV-systemen. Door de plaatsing op de boot is het systeem ook nog eens mobieler.

VideoRay

De Koninklijke Marine gebruikt de VideoRay Pro 4 als een van de ROV’s. Dit systeem heeft een kleurencamera die over 160 graden kan bewegen. Bovendien heeft de VideoRay verlichting zodat zelfs op donkere plaatsen en tot 300 meter diep kan filmen. Bij het ASE-team is de ROV bovendien voorzien van een externe sonar van Blueview. Op de foto hieronder zie je het videobeeld van het systeem in troebel water, je ziet niks. Het geeft daarmee meteen de moeilijkheid aan van dit systeem in Nederlandse wateren.

Technische gegevens VideoRay (zonder koppelde sonar):

• Afmetingen VideoRay: 38cm x 29cm x 22cm
• Gewicht: 6,1 kilogram
• Snelheid: 4,1 knopen
• Maximale diepte: 300 meter

Omdat de VideoRay ‘remote operated’ is, zit hij met een kabel vast aan (in dit geval) de steiger. Daar staat ook het aggregaat om het systeem van stroom te voorzien.

Seasam

Een andere ROV waar het team mee werkt, is de Seasam. Het is een Franse ROV die door Notiloplus gemaakt wordt en onder water videobeelden kan maken. Het systeem kan zeer goed onder water manoeuvrerenen en heeft de unieke functie om bijvoorbeeld een duiker op een vaste afstand te volgen en live beelden te tonen aan de operator.

Technische gegevens Seasam:

• Afmetingen: 55cm x 45cm x 23cm
• Gewicht: 9 kilogram
• Voorwaartse snelheid: 2 knopen
• Maximum diepte: 100 meter
• Maximale vaarduur: 1,5 uur
• Maximale kabelverbinding: 150 meter
• Camera: Full HD 1080p, 30 fps, 80° Field of View
• Interne sensoren: diepte, temperatuur, GPS en inertie-navigatie

In het gebruik van de Seasam valt het op dat hij door een Nintendo Switch controller bestuurd wordt. De operator krijgt de beelden binnen op een tablet.

Sea Wasp

De Saab Sea Wasp (Waterborne Anti-IED Security Platform) mag dan in de natuur de Australische Zeewesp kwal zijn met dodelijk gif in zijn tentakels, Defensie kan met de gelijknamige onderwaterrobot in de toekomst juist heel veel goeds doen: explosieven lokaliseren, identificeren en mogelijk onschadelijk maken zonder gevaar voor duikers.
Nederland was in 2021 het eerste Europese land dat drie systemen van het Zweedse Saab Dynamics heeft aangeschaft. Naast het Advanced Search Equipment Team is hij ook in gebruik bij de Maritieme EOD Compagnie van de CLAS.

Technische gegevens Sea Wasp:

• Lengte: 1,3 meter
• Hoogte: 0,4 meter
• Breedte: 0,5 meter
• Basis gewicht: 90 kg met robotarm
• Inzetbaar in water met stroomsnelheid: 2,5 knopen
• Maximale diepte: 150 meter
• Sensoren: twee camera’s en sonar

Volgens de instructie is de Sea Wasp door twee personen te bedienen. Het is echter wel aanpoten want de componenten van het systeem zijn zeker niet licht van gewicht. Voordat het systeem ingezet kan worden, wordt het eerst klaargezet. Een aggregaat, een voedingssysteem, een kist met de afrolbare kabel, het bedieningsstation en de Sea Wasp zelf.

Als alles eenmaal staat, dan gaat het snel. Voorzichtig wordt hij in het water gelegd en de missie begint. En terwijl sommige leden van het team nog met de Seasam aan het zoeken zijn naar Oscar, is hij al op de monitor van de Sea Wasp te zien (als je weet waar je op moet letten). Het geeft in ieder geval aan dat de Sea Wasp een enorm krachtig zoeksysteem is.

Gevonden!

In de jachthaven zijn er vier systemen gebruikt om Oscar te vinden. Het was ook een oefening om te leren van de verschillen tussen de systemen. Het eerste systeem, de pole mounted sonar, kan snel worden ingezet. De VideoRay en de Seasam hebben iets meer voorbereiding nodig maar hebben als voordeel dat ze camerabeelden kunnen opnemen. De Sea Wasp is het meest krachtige systeem, maar ook het meest bewerkelijke door zijn gewicht, kracht en bedieningsopties.

Het ASE-team heeft veel geleerd tijdens het oefenen met de verschillende systemen in de jachthaven. Ze hebben opnieuw gezien dat de camerasystemen niet goed werken in troebel water en dat de vele boten, steigers en meerpalen extra reflecties veroorzaken bij de sonar. Het vinden van Oscar was moeilijk. Vaak is gedacht dat Oscar werd gezien en telkens was hij het weer niet. Was Oscar dan een speld in een hooiberg? Volgens sommigen niet. Maar het resultaat telt. Het team heeft doorgezet en uiteindelijk is Oscar gevonden.

Normaliter zoekt het ASE-team alleen het slachtoffer. Het bergen van (burger)slachtoffers wordt in de regel aan de politie en brandweer overgelaten. Deze keer maakt men voor Oscar een uitzondering en mag hij mee met het zoekteam. Achter de boot en niet erin. Om uiteindelijk op de steiger uit te druipen.

Samenwerking tussen mens en technologie

Binnen de Defensie Duikgroep werken niet alleen het ASE-team maar ook de andere duikteams met deze technologieën. De visie van de Defensie Duikgroep is ook het vergroten van de samenwerking tussen mens en technologie. Waar vroeger duikers het enige middel waren om bijvoorbeeld slachtoffers onderwater te lokaliseren is dat tegenwoordig wel anders. Zij worden nu uitgerust met technische hulpmiddelen om bijvoorbeeld ‘by voice’ te communiceren met hun buddy en seinmeester of zwemmen zij zelfs met een handheld sonar- en navigatiesysteem. De oprichting van het ASE-team is daarom nog maar een van de eerste stappen die gezet zijn richting een nog grotere samenwerking tussen mens en technologie in het onderwater domein.