Oefenterrein Oirschotse heide
Spring naar: [Aanpassing Eindhovensedijk] [COT] [Compounds] [Piroc-hut] [Bergingsput] [Knocky hill]
Oefenterrein de Oirschotse heide.
Reeds in 1830 werd het huidige terrein al gebruikt voor een militair kamp, genaamd Kamp Oirschot. 10.000 militairen van de noordelijke Nederlanden waren hier gelegerd tijdens de opstand tussen de noordelijke en zuidelijke Nederlanden, thans België.
Kamp Oirschot is in 1839 weer afgebroken en er zijn, op wat oefeningen na, geen militairen meer gevestigd geweest tot aan WW2. Tijdens WW2 is het gebied door de Duitsers gebruikt waarvan je rondom het terrein nog tastbare herinneringen kunt vinden.
Aan de meest westelijke zijde ligt een stukje treinrails als monumentje. Deze rails werd gebruikt om houten namaak-vliegtuigen te verplaatsen. Er was een compleet schijnvliegveld aangelegd waardoor de geallieerden succesvol afgeleid werden van Fliegerhorst Welschap even verderop en hun bommen verspilden aan nutteloze doelen.
Het schijnvliegveld bestond uit landingsbanen, hangars, barakken en een uitkijktoren.
De omgeving werd ook door de bommenwerpers van de Duitsers gebruikt om hun bommen af te werpen als ze deze niet afgeworpen hadden op doelen in Engeland. Ze vlogen hierbij zo laag mogelijk in de hoop dat de bommen niet explodeerden bij het neerkomen. Zo waren ze ineens een stuk lichter en konden ze alsnog hun thuisbasis in Duitsland halen. Toen de Britten doorkregen dat het maar een houten afleidingsvliegveld was, bombardeerden ze nog éénmaal. Echter gebruikten ze geen echte bommen maar een houten variant.
Na de oorlog.
Op de heide wordt tot op de dag van vandaag nog wel eens ongesprongen munitie gevonden uit WW2.
Dikke bomscherven kun je nog regelmatig aan de oppervlakte vinden als het flink gewaaid heeft en het stuifzand zich verplaatst heeft.
Na WW2 is de huidige Generaal-majoor De Ruyter van Steveninckkazerne gebouwd en wordt het terrein intensief gebruikt als oefengebied door defensie.
In de jaren 50 is de huidige A58 aangelegd en werd het oefengebied opgesplitst. Waar het eerst tot aan het kanaal liep is het einde nu te vinden onder de A58. Het afgesplitste stuk boven de A58 (Vak A) is nog wel militair oefenterrein maar wordt minder frequent gebruikt en ook enkel te voet, er mogen geen voertuigen oefenen.
Sinds het ontstaan van het DHC (defensie helikopter commando) in 2008 wordt het terrein ook actief gebruikt door Chinooks, Cougars en Apaches.
Veranderingen in het terrein.
Als je de luchtfoto’s vergelijkt tussen 2005 en 2016 dan zie je dat er redelijk wat veranderd is. Sinds er geen gevechtstanks meer rondrijden groeien de bossen, paden en heide beetje bij beetje dicht. Tanks ploegden overal doorheen waardoor de paden openbleven en de bossen ook minder dichtgroeide met klein groen. Hoe snel het groeit kun je aan het eind van de zomervakantie vaak zien. Op de stuifzandvlakten ontstaan soms “gras”velden en en her der groeien eikenboompjes. Afgelopen jaar is een flink gebied gekortwiekt zodat de heide weer de overhand krijgt in plaats van de bomen.
[Links Oirschotse heide 2005. Rechts 2016. Foto Google Earth]Huidig terrein [eind 2018]
Het huidige oefenterrein is momenteel te verdelen in 5 gedeeltes. Vak A tot en met vak E. Niet alle vakken worden frequent gebruikt. Doordeweeks kun je verschillende voertuigen en eenheden tegenkomen.
Dit varieert van MB’s tot de Leopard 2 Kodiak-geniedoorbraaksysteem. De 13e lichtebrigade oefent er regelmatig met hun pantserinfanterie, pantsergenie, hersteleenheden en geneeskundige dienst. Mariniers behoren ook tot de vaste bezoekers naast Luchtmobiele eenheden al dan niet samen met de transporthelikopters. Op de Strijpse kampen, terrein naast de kazerne, zit het huidige OtcRij die rijlessen verzorgt. Deze les-voertuigen zie je ook bijna dagelijks op de heide rondrijden.
Vak A:
Boven de A58 ligt vak A. Voorheen lag dit aaneengesloten met het huidige terrein, maar door de aanleg van de A58 in de jaren 50 niet meer. Dit terrein wordt ook minder frequent gebruikt en bestaat hoofdzakelijk uit heide en wat zandpaden. Het mag ook niet gebruikt worden voor oefeningen met voertuigen.
Vak B: Tussen de Eindhovensedijk en de A58 in ligt een gebied voornamelijk bestaand uit bossen en heide. Er liggen daar 3 bivaklocaties en het terrein is omringd door een tankbaan. Het terrein wordt vooral gebruikt voor de rijopleidingen en oefeningen te voet. Zeer sporadisch zie je hier ook helikopters landen.
Vak C: Tussen de Eindhovensedijk en de Wintelresedijk ligt het centrale deel. De basis heeft hier zijn in/uitgangen, er is een grote stuifzandvlakte, drassige heide en bossen.
Je kunt er 6 bivaklocaties vinden, een compound, bergingsput, de Piroc-hut en Knockyhill. Ook is dit gebied in gebruik door de genie. Die mogen in dit gebied graven, tankversperringen opwerpen etc. Centraal is het “spottersbos” daar staan bij mooi weer veel fotografen te wachten op acties van de helikopters. Het gehele gebied is namelijk ook een GLV. Dit staat voor Gebied LaagVliegen. OT Oirschot heet dan ook GLV-5 voor de Luchtmacht. Dit betekent dat helikopters hier zo laag mogen vliegen als de oefening nodig acht, tot aan landen toe. Bijna overbodig te melden dat dit het drukste gedeelte is van het oefenterrein.
Vak D: Links van de Wintelresedijk ligt een groot bos en heidegebied met nauwelijks stuifzand. Hier mogen geen pantserrupsvoertuigen komen, enkel wielvoertuigen. Het gebied heeft 7 bivaklocaties. Een fietspad loopt er rondom heen waardoor je als fietser soms midden in een oefening belandt. Voor de mountainbikers loopt er ook een route door deze bossen die op sommige plekken het actieve gedeelte van het OT doorkruist waardoor je wel eens tijdens het mountainbiken ineens moet uitwijken voor een oefening. Ook de helikopters gebruiken dit stuk oefenterrein voor hun oefeningen. Confined area landings, droppen van ladingen en oppikken van bemanningen.
Vak E: Zuid westelijk gedeelte. Vooral bossen en mij onbekend waarvoor dit terrein in gebruik is. Het lijkt bij de nieuwe indeling ook afgestoten te worden. Uit archeologisch onderzoek blijkt ook dat dit vak van grote historische waarde is met restanten van vroegere bewoners en hun jachtgebieden.
Toekomst Oirschotse heide: COT
Momenteel is de herinrichting van OT Oirschotse heide in volle gang. Het moet een 2e COT van Nederland worden. COT staat voor Compagnies oefenterrein. Het 1e COT is de Marnewaard, een enorm terrein geheel noordelijk in Nederland. Begin jaren 80 waren er plannen om 7 COT’s aan te wijzen in Nederland. Het COT Marnewaard is in 1989 in gebruik genomen, Oirschot gaat nu dus volgen. Hieronder kun je het plan zien zoals het eruit gaat zien qua grootte. Het grote bosgedeelte in het westelijk deel gaat grotendeels heide/gras worden.
Er zijn hier reeds archeologische onderzoeken uitgevoerd of het historisch gezien een belangrijk gebied is. In 1830 heeft, in dit gedeelte wat geplagged gaat worden, namelijk het legerkamp gestaan waar 10.000 militairen gelegerd waren. Hiervan weten ze de exacte locatie en er wordt uitgezocht waar precies ze nog restanten kunnen vinden en of deze weer zichtbaar kunnen maken voor bezoekers. Dit door middel van informatieborden. Wanneer de inrichting daadwerkelijk van start gaat en geheel gereed gaat zijn is nu nog niet duidelijk. [vraag staat uit bij de gemeente, bij updates vermeld ik dat hier]
Groene corridor
Tevens is de gemeente druk bezig met het aanleggen van de “groene corridor”. Dit is een recreatieve verbinding tussen Eindhoven en Oirschot. Hierdoor zal de Eindhovensedijk op den duur afgesloten worden voor doorgaand verkeer. Voor bezoekers aan de heide verandert er echter niet veel. Vanaf Oirschot gezien kun je tot aan het kanaal over de Eindhovensedijk rijden, ruim voorbij de kazerne dus. De brug over het Wilhelminakanaal zal gesloten worden voor gemotoriseerd verkeer waardoor je vanaf Oirschot niet meer rechtstreeks naar Eindhoven kunt.
Vanaf Eindhoven zul je in de toekomst of via het vliegveld of via de A58 moeten rijden. De verbindingsweg [Erica] tussen de kazerne en de A58 blijft uiteraard gewoon open.
Bij de verkeerslichten op de Erica, gezien vanaf de kazerne, kun je rechtsaf een doodlopende weg op [Linksaf is de A58 op richting Eindhoven]. Dit zal in de toekomst de nieuwe weg naar Eindhoven worden. Er komt een nieuwe brug over het kanaal en je komt dan op het industrieterrein Nieuw Acht uit.
Kortom voor iedereen die nu al via de A58 komt of via Oirschot binnendoor verandert er niets.
Wat gaat er wel veranderen? [Rode tekst: plannen weer gewijzigd]
- Verwijderen fietspad “Wintelresedijk”
- Verwijderen bomenrij langs Eindhovensedijk over een diepte van 10 meter zodat het oefenterrein en tankbaan zichtbaar wordt vanaf de weg.
- Grootschalige boskap in het westelijke gedeelte, vervanging door heide.
- Gedeeltelijke afstoting van actief oefengebied op plekken waar bossen zijn met (grote) historische waarde.
- Gedeeltelijke boskap centraal gedeelte, vervanging door zandvlakte waar gegraven mag worden. De genie levert namelijk 1 locatie in waar ze nu nog mogen graven.
- Nieuwe rondweg/tankbaan.
- Nieuw fietspad aan noordzijde vanaf Eindhovensedijk naar de Jan Smulderslaan waar hij zal aansluiten op het bestaande fietspad.
- Vervanging parkeerplaatsen Eindhovensedijk met verhogingen als uitkijkpunt. [reeds gerealiseerd]
- Aanleg parkeerplaatsen aan noordelijke, zuidelijke en westelijke zijde van oefenterrein.
Waarom herinrichten?
Er is inmiddels weer meer behoefte om grootschaligere oefeningen te houden op compagnies niveau [niveau 4]. Na het aflopen van de koude oorlog werden de COTplannen grotendeels in de ijskast gezet vanwege het ontbreken van een “vijand”.
De huidige bossen bestaan momenteel uit smalle paden waardoor er weinig ruimte is om te manoeuvreren. Met de geplande kap komt er een groot stuk heide bij en wordt er een nieuwe rondweg/tankbaan aangelegd.
De rode lijn [afbeelding hieronder] geeft aan wat heidegebied wordt. Alle bomen binnen de rode lijn worden gekapt met uitzondering van her en der wat eilandjes.
De blauwe lijn geeft de nieuwe rondweg/tankbaan aan. Aan deze baan komen tevens nieuwe bivaklocaties en verzamelgebieden, huidige bivaklocaties zullen gedeeltelijk vervallen.
De hoeveelheid hectare gekapte bomen wordt elders opnieuw aangeplant, gedeeltelijk op defensieterrein en de rest op niet-defensieterrein, dit ter compensatie.
Download plan herinrichting Oirschotse heide versie 2020
Geraadpleegde bronnen:
- Cultureelergfoed.nl Archeologisch onderzoek
- Oirschot-herinrichting COT [Niet meer actueel-niet meer te downloaden]
- RAAP rapport 1394
Alle info over de herindeling is onder voorbehoud en kan nog veranderen/aangepast worden. Mochten er tussentijdse wijzigingen plaatsvinden dan verwerk ik deze op de pagina.
Updates worden automatisch toegevoegd in de vorm van tekst en foto’s wanneer er een gedeeltelijke herinrichting gereed is.
Aanpassing Eindhovensedijk.
Eind 2018 (vanaf half november tot maart 2019) gaat de gemeente de Eindhovensedijk aanpakken. Aan beide zijdes worden er over +- 10 meter diep de bomen gekapt. De langs liggende tankbanen worden dan beter zichtbaar en je kunt vanaf de weg zo het oefenterrein opkijken. Aan de rechterzijde van de weg [gezien vanaf basis] zijn reeds nieuwe parkeerplaatsen gemaakt met een verhoging en wat bankjes zodat de fietsers kunnen uitrusten en ondertussen mogen zandhappen als een Boxer voorbij stuift, heerlijk.
Een nieuw fietspad zal nog aangelegd worden zodat je rond de heide kunt fietsen. Het bestaande verharde fietspad, de Wintelresedijk, zal dus op den duur verdwijnen. Deze doorkruist momenteel het oefenterrein en hierdoor moeten (pantser)voertuigen flink afremmen als ze willen oversteken.
Compounds.
Op de Oirschotse heide staat al vele jaren een compound. In 2005 waren het er zelfs nog 2.
De huidige compound A staat nabij een bivaklocatie centraal op de zandplaat en compound B stond vlak naast de basis. Op Google-earth in 2005 is dit nog goed te zien.
In 2005 was het nog niet veel meer dan een een vierkante bak met zandwal. De jaren erna is het steeds een beetje uitgebreid.
Mijn eerste foto’s dateren uit 2010. Er was nog geen echte ingang, aan de zuidzijde was de wal enkel platgereden en in het midden waren containers geplaatst welke slordig tegen de wallen stonden/lagen zonder doel.
Pas in 2011 werd het wat fraaier. Er werd met behulp van Hesco barriers een toegangssluis gecreëerd, de wallen werden flink opgehoogd en de containers beter geplaatst.
In 2014 was er weer een update. De containers werden anders opgesteld en er werd begonnen aan een dak op de containers. Dakspanten werden geplaatst maar pas een half jaar later werden er dakplaten opgelegd. Of het ooit geheel dicht is geweest weet ik niet, maar een half jaar later lag het geheel plat na een flinke storm. De wind had vrij spel dus de spanten waren als luciferhoutjes gebroken.
Eind 2015 werden de containers weer anders opgesteld en sommige opgestapeld waardoor je van grote afstand de compound kunt waarnemen, de containers waren al snel prooi voor graffitispuiters. De compound wordt steeds meer gebruikt als kamp welke verdedigd dient te worden. Om de paar weken zie je ook de VEVA de compound beveiligen, ze liggen op alle hoeken urenlang in de rondte te kijken.
Piroc-hut.
Bezoekers van de heide zullen ongetwijfeld wel eens het witte huisje hebben gezien. Dit is de Piroc hut (Pantser Infanterie RijOpleidingsCentrum) . De exacte geschiedenis is niet eenvoudig te vinden, althans niet online. Vroeger was de PIROC nabij Veldhoven, hier werden rijopleidingen gegeven op oa de YP408 en latere voertuigen. Heden is het een park en woonwijk en is er nauwelijks iets van terug te vinden. De Piroc-hut staat nog wel gewoon op de heide. Ik vermoed dat het een dependance was van het centrum in Veldhoven. Wanneer de cursisten leerde rijden op de heide konden ze daar terecht. [Mocht iemand een link/info hebben over dit gebouwtje dan hoor ik het graag]
Naast de hut ligt een een kleine vlakte, half omringd door een hoge zandwal. Hier wordt regelmatig een bivaklocatie ingericht.
Bergingsput
Vlak tegen de basis aan was voorheen de bergingsput. Diverse voertuigen werden in de put gereden en mbv van bergingsvoertuigen, zoals de YBZ, Leopard 1 en 2 bergers, eruit getrokken.
Het is door de jaren heen flink verandert. Eerst was het gewoon 1 grote kuil met vlakke oevers. Een poos later werd er zandwal omheen gelegd. Het jaar erop werd er een zandwal dwars doorheen gelegd zodat je 2 bakken had.
Heden is de functie bergingsput niet meer van toepassing omdat er op de kazerne zelf een uitgebreid bergingsterrein is gebouwd.
Nu is het weer 1 bak, wel gehalveerd, met zandwal eromheen en daaromheen een gracht/sloot en afgezet met palen zodat er zeker niet ingereden kan worden. Niet enkel de bergers maakte gebruik van de bak maar ook lesvoertuigen reden er regelmatig in. Mariniers in hun BV206 gebruikten het om tegen de wal omhoog te klimmen dan semi-varen/rijden (afhankelijk van waterstand) en weer eruit.
Eind 2015 dook ook de Kodiak met mijnenploeg erin die hem gebruikte als grote wasbak. Het heeft me door de jaren heen leuke foto’s opgeleverd, helaas einde tijdperk.
Knocky hill.
Deze naam zal niet bij iedereen bekend zijn, maar er is 1 zandheuvel op de heide. De benaming “hill” is ook wat pretentieus want veel meer dan een verhoging met zand is het niet.
Lesvoertuigen gebruiken Knocky hill vooral om omhoog te klimmen en zo wat variatie in het terrein hebben. Luchtmachtspotters noemen het “de slopes”. Soms wil er dus ook wel eens een helikopter op landen. Enkele jaren geleden werden hier opnames gemaakt voor een kort defensiefilmpje “Split second” met de Cougar. Beelden van de brownouts etc zijn hier op Knocky hill geschoten.
[embedyt] https://www.youtube.com/watch?v=cHMYAwF3kw0[/embedyt]
